Błeszno

Początkiem osady był dwór obronny należący do Bielów herbu Ostoja. Jeden z nich ksiądz Henryk był ostatnim proboszczem kościoła na Jasnej Górze, przekazywał go w 1382 r. OO Paulinom. Późniejsza historia osady błeszneńskiej nie świadczyła jednak o rozwoju osadnictwa.

Błesznem nazywano obszar wybiegający poza współczesna dzielnicę, obejmujący Ostatni Grosz i Raków. Budowana przez Kronenberga fabryka lokalizowana była na Błesznie, tak samo przystanek kolejowy przy Hucie Częstochowa.

Błeszno stanowiło więc rozrzucony archipelag małych osad. Rolniczy charakter miał folwark Błeszno – Brzeziny.

Zamiana w miasto następowała stopniowo w XX w. W 1930 r. włączono do Częstochowy wieś i folwark. W 1952 r. uzupełniono dzielnicę o resztę gromady Błeszno, należącej do gminy Wrzosowa.

Współczesne Błeszno to osiedle bloków budowanych w latach 70 - 90 – tych. Z tych budynków najciekawsza jest architektura domów spółdzielni “Jura” przy ul. Palmowej, przypominająca zamknięty obszar prehistorycznej osady. Ozdobą architektoniczną jest kościół parafialny p.w. Św. Stanisława, projektu jednego z najzdolniejszych architektów częstochowskich Jerzego Kopyciaka (autora projektu Wyższego Seminarium Duchownego).

Ciekawy jest także cmentarz na Błesznie przy ul. Palmowej. Znajdują się tu pomniki zmarłych przed stu laty ziemian błeszneńskich. W ostatnim czasie dokonano także odkrycia na cmentarzu zbiorowej mogiły ofiar Urzędu Bezpieczeństwa.

Częstochówka – Parkitka

 

 

Parkitka powstała dopiero w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia. O wykorzystaniu lokalnej atrakcyjności mówiły już plany międzywojenne, ostateczne jednak decyzje o wielomieszkaniowej zabudowie przyniosły lata osiemdziesiąte XX wieku. Od 1982 do 2000 r. trwała tu budowa największego szpitalu w Częstochowie – Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego imienia Najświętszej Marii Panny (imię to nawiązuje funkcjonującego niegdyś szpitala miejskiego w Alei Najświętszej Maryi Panny).

Aktualnie trwa przy szpitalu kolejna inwestycja – budowa pawilonu onkologicznego.

Dźbów

Jako wieś królewska istniał już w XV w. Od XVII w. jego rozwój związany był z górnictwem rud żelaza. Po powstaniu styczniowym, w 1867 r. utworzono folwark dźbowski nadając go generałowi carskiemu Zabłockiemu. Po folwarku pozostał dworek klastycystyczny otoczony parkiem.

Zwarta zabudowa Dźbowa to dziedzictwo rozwoju kopalnictwa rud w latach 40 - 50 - tych. Wraz z likwidacją kopalnictwa nastąpił regres rozwoju dzielnicy. W 1977 r. straciła ona samodzielność, została włączona do Częstochowy.

Godnym uwagi obiektem jest usytuowany obok kościoła pomnik legionistów poległych w obronie Ojczyzny. Zbudowany czynem społecznym mieszkańców w 1938 r., odbudowany został w 1993 r.

Gnaszyn – Kawodrza

Obie miejscowości mają swój średniowieczny rodowód. Gnaszyn i Kawodrza od 1382 r. stanowiły część uposażenia Klasztoru Jasnogórskiego. Kawodrza założona została w 1356 r. przez braci Leonarda i Kanimira nad rzeką zwaną Rybną. Wsie słynęły stawami hodowlanymi oraz hutnictwem. Od XV w. w Gnaszynie były kuźnice i kopalnie rudy.

Rozwój Gnaszyna nastąpił po wybudowaniu kolei herbskiej w 1903 r . W 1912 powstała Gnaszyńska Manufaktura (przędzalnia lnu), po niej Fabryka Tapet i Papierów Kolorowych. Zakłady stanowiły kompleks przemysłowy zatrudniający kilka tysięcy osób. Mniejszą fabryką były Zakłady Ceramiczne.

Dzięki przemysłowi Gnaszyn stał się już przed wojną prężnie rozwijającym się miasteczkiem ze szkołą (wybudowana w 1928 r.), przychodnią lekarską, spółdzielnią spożywców. Do Częstochowy włączony został w 1977 r. W tym samym czasie do miasta włączono rolniczą wieś Kawodrzę.

Grabówka

Jako wieś istniała już w XIV w., od 1385 r. stanowiąc uposażenie klasztoru Jasnogórskiego. Przejęta przez rząd pruski w 1793 r., w 1864 r. stała się siedzibą gminy. Scalenie z miastem nastąpiło dopiero w 1970 r.

Przed wojną na obszarze Grabówki zaprojektowano osiedle Kolonia Urzędnicza, w formie miasta – ogrodu. Miało to być zaplecze mieszkalne dla naszego miasta. Rozwój dzielnicy jednak nastąpił po roku 1970. Dopiero wtedy erygowano także odrębną parafię związaną ze zbudowanym w 1987 roku kościołem pw. św. Franciszka z Asyżu.

Charakter dzielnicy wyznacza niska zabudowa domów jednorodzinnych. Obiektem godnym uwagi jest ośrodek Ojców Paulistów. Słynący w całej Polsce studiem nagrań; swoje utwory nagrywali tu czołowi muzycy polscy.

Pomimo tradycyjnego charakteru dzielnica znana jest także dzięki nowoczesnemu zespołowi szkół – podstawówce i gimnazjum. Jest to najnowsza szkoła w naszym mieście.

Kiedrzyn

Częstochowa niegdyś słynęła ogrodnictwem, najdłużej tą sławą cieszy się przyłączona w 1975 r. dzielnica Kiedrzyn.

Początki wsi sięgają czasów Kazimierza Wielkiego. Była to wieś szlachecka należąca do rodu Kiedrzyńskich. Gdy w XVII w. Częstochowę opanowała epidemia, tu w Kiedrzynie odbywały się obrady Rady Miejskiej.

Szybszy rozwój osady nastąpił w XX w. Rozwinęło się ogrodnictwo, powstawały zakłady rzemieślnicze. Przed wojna wybudowano nową szkołę. (zniszczoną przez okupanta).

Po wojnie Kiedrzyn stanowił zaplecze ogrodniczo - rzemieślnicze Częstochowy. Wieś słynęła z wielkich szklarni i z prowadzonych w nich upraw kwiatów. Aktywność mieszkańców widoczna była w prężnej działalności OSP i miejscowego klubu sportowego.

Architektoniczna ozdobą Kiedrzyna jest wybudowany w ostatnim 20-leciu kościół p.w. św. Brata Alberta w unikatowym kształcie wielkiego namiotu.

Lisiniec

Dawna wieś będąca własnością Ojców Paulinów, przejęta na własność rządową w okresie, gdy Częstochowa była pod zaborem pruskim. Po powstaniu styczniowym władze carskie w odwet za pomoc powstańcom skonfiskowały Klasztorowi resztę lisinieckich włości – folwark. Zachował się jeszcze budynek folwarczny zbudowany w XVIII wieku. Od osiemdziesięciu lat znajduje się on w rękach znanej rodziny artystów częstochowskich – Barylskich. Atrakcją dzielnicy jest Park Wypoczynkowy “Lisiniec” z gliniankami, które latem stają się kąpieliskiem częstochowian. Dzielnica jest zespołem osiedli domów jednorodzinnych. Od lat 70 - tych uważana była za jeden z najatrakcyjniejszych terenów zabudowy, osiedlali się tu rzemieślnicy, wyżsi urzędnicy, lekarze. Ważnym obiektem na tym obszarze jest otwarty w tym roku cmentarz komunalny. Pięknie zaprojektowany, zyskał szereg prestiżowych nagród w konkursach urbanistycznych.

Mirów

Jedna z najpiękniej położonych dzielnic Częstochowy, jako wieś znana już od XIII wieku. Dłużej nawet, bo grodzisko na wzgórzu Gąszczyk nad obecną dzielnicą istniało w IX - XI w.; można je określić kolebką współczesnego miasta.

Walorem Mirowa jest krajobraz przełomu Warty, ślad przebicia się rzeki przez wzgórza jurajskie. Dolina Warty zachwyca różnorodnością przyrodniczą. Wzgórze Gąszczyk pokryte jest naturalnym zespołem leśnym (projektowany rezerwat przyrody), podmokłe obszary nad wodne są królestwem motyli i ostoją lęgową ptactwa wodnego.

Rozwój Mirowa przekreśliła w latach 50-tych rozbudowa Huty Częstochowa. Huta zajęła znaczny obszar dawnej gromady Mirów, utworzona strefa ochronna zahamowała rozwój osadnictwa w reszcie dzielnicy.

Mimo tych ograniczeń dzielnica szczyci się nie tylko krajobrazem. Znajduje się tu popularna stadnina koni “Pegaz”, istnieje lokalny dom kultury, szkoła podstawowa posiada nową (oddaną w tym roku) sale gimnastyczną.

Mirów to „złota brama” Częstochowy. Szlakiem od Mstowa, doliną Warty wkraczają do Częstochowy liczne pielgrzymki. Jest to też doskonałe miejsce spacerowo – rekreacyjne.

Ograniczenie uciążliwości huty sprawiło, że ta dzielnica ma przyszłość przed sobą.

Ostatni Grosz

Prawie do końca XIX w. miejsce to cieszyło się złą sławą. Był to folwark z karczmą pośród podmokłych pustkowi. Nazwa pochodzi stąd, że przejezdni potrafili tu przepić swój ostatni grosz.

Rozwój nastąpił dzięki inwestycji warszawskiego Kronenberga w wielka przędzalnie bawełny. W początkach XX w. przędzalnie kupili przemysłowcy francuscy zmieniając w jedną z największych fabryk regionu - “Częstochowiankę”. Obecnym spadkobiercą tradycji tego zakładu jest Polontex.

Wzgórze Ostatniego Groszu stało się zapleczem mieszkaniowym dla fabryki. Charakterystyczne były tu piętrowe domy z kamienia wapiennego; obecnie wyparte przez bloki z lat 70 - tych. Urbanistyczną dominatą tej części miasta stała się charakterystyczna czworoboczna wieża kościoła p.w. św. Antoniego Padewskiego. Obok koscioła mieści się jedna z najlepszych placówek edukacyjnych miasta – szkoła podstawowa i gimnazjum katolickie.

Drugim ważnym, obiektem na wzgórzu jest Miejski Dom Kultury. W tym sam budynku mieszczą się także pracownie Instytutu Plastyki WSP.

Po drugiej stronie Alei Niepodległości rozciąga się przemysłowy obszar z licznymi hurtowniami, zakładami usługowymi i małymi wytwórniami. Charakter temu miejscu nadały władze przedwojennej Częstochowy lokując tu miejską rzeźnie i gazownie.

Podjasnogórska

Dzielnica odwzorowująca dawną osadę podklasztorną lokowaną w 1717 r. jako odrębne miasto. Przed połączeniem z Częstochową centralnym punktem był tu Rynek Wieluński i łączącą go z Klasztorem Jasnogórskim ul. Wieluńska. Ulica ta po renowacji zyskała atrakcyjny wygląd stając się jedną z bardziej reprezentacyjnych ulic miasta. Na pełne zagospodarowanie czeka jeszcze Rynek otoczony niską, XIX - wieczną zabudową, z usytuowaną w centralnej części piękną neogotycką kapliczką. Parki podjasnogórskie swój kształt i szereg zabytkowych obiektów zawdzięczają zorganizowanej tu w 1909 r. Wielkiej Wystawie Rolniczo – Przemysłowej. Od południa z parkami graniczy jedna z piękniejszych ulic miasta – ul. 7 Kamienic. Znajdują się tu bogato zdobione kamienice z XIX w. Wyjątkowy urok ma także ulica św. Barbary. Odcinek miedzy kościołem św. Barbary a Jasną Górą to tradycyjny szlak pielgrzymkowy. W tę funkcję wpisuje się ryneczek handlowy oraz liczne lokale handlowo - usługowe.

Północ

Jedna z najmłodszych dzielnic Częstochowy, powstała w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Od dzielnicy Tysiąclecie oddziela ją Promenada Czesława Niemena (nazwę nadano w 2004 r.). Jest to aleja spacerowa o długości 1700 m. wiodąca od ul. Kiedrzyńskiej przez Park Osiedlowy do Lasku Aniołowskiego. Promenada przez lata była miejscem wielu imprez kulturalno-rekreacyjnych. Osiami komunikacyjnymi dzielnicy Północ są Aleja Wyzwolenia i ul. Fieldorfa – Nila. Zieleń otaczająca bloki mieszkalne, które są dominującym elementem krajobrazu, nadaje dzielnicy przyjazny charakter.

Raków

 

Początek dzielnicy nastąpił w 1897 r., gdy warszawski przemysłowiec Bernard Hantke zdecydował o budowie Huty "Częstochowa”. Powinniśmy jednak ten początek przenieść o 2,5 tysiąca lat wstecz. Skansen Archeologiczny wybudowany w miejscu dawnego cmentarzyska kultury łużyckiej przez śp. Dyrektora Muzeum Włodzimierza Błaszczyka świadczy o istnieniu tu wysokorozwiniętej osady, też parającej się hutnictwem. Po ostatnim remoncie skansen stanowi atrakcję w skali krajowej.

W początkach XX w. nastąpił rozwój osady fabrycznej na wzgórzu ostańcowym. Jest tu otoczony parkiem dawny pałacyk Hantkego (obecnie Miejski Dom Kultury), obok osiedle domów robotniczych z czerwonej cegły. Uzupełnia to kościół p.w. św. Józefa, kolebka częstochowskiej „Solidarności”. Całość stanowi unikatowy zespół osiedla fabrycznego. W 1928 r. osadę fabryczną włączono w organizm Częstochowy.

Drugi etap rozwoju dzielnicy nastąpił na przełomie lat 40/50, gdy prowadzono rozbudowę huty nazwanej imieniem B. Bieruta. Śmiały projekt architektów Ireny i Czesława Kotelów tworzący oś komunikacyjną Południe – Północ przyczynił się do powstania Alei Pokoju. Utrzymana w socrealistycznym stylu Aleja jest dziś ciekawym wyróżnikiem świadczącym, o złożoności naszej lokalnej tradycji.

Przeniesienie na Raków Sądu Gospodarczego i MDK, planowana modernizacja stadionu Rakowa, budowany pasaż prostopadły do Al. Pokoju – to wszystko przyczynić się może do ponownego rozwoju dzielnicy. Dziś najżywszy ruch skupia się w okolicach centrum hadlowego przy estakadzie.

Stare Miasto

Obszar dzielnicy pokrywa się z terenem pierwszej Częstochowy lokowanej jako miasto w XIV w. Do czasów II wojny światowej była to najgęściej zamieszkała dzielnica, w czasie wojny ustanowiono tu „getto” - zamkniętą dzielnicę żydowską. Centralnym punktem dzielnicy jest Stary Rynek. Po renowacji nawierzchni w 1997 r. miejsce to jest coraz chętniej odwiedzane przez częstochowian, odbywają się tu imprezy kulturalne, festyny; do tradycji należą targi staroci – zabytkowych przedmiotów codziennego użytku.

Charakter dzielnicy współtworzy obecność dwóch ważnych dla miasta kościołów. Najstarszy częstochowski kościół pw. św. Zygmunta otwiera naszą Via Sacra. Imponująco wznoszą się nad miastem strzeliste wieże neogotyckiej Archikatedry pw. Świętej Rodziny.

Stradom

Założony w końcu XVI w. przez podstarościego olsztyńskiego Krzysztofa Stradomskiego. Do XIX w. Była to mała licząca ok 20 domów osada, folwark z młynem wodnym. Rozwojowi nie sprzyjało środowisko geograficzne – podmokłe tereny nadrzeczne. Do dziś warunki owe stanowią główną barierę rozwoju dzielnicy. Do Stradomia zalicza się także powstały w XVII w. folwark Zacisze.

Zmiany nastąpiły w końcu XIX w. Nad Stradomką zbudowano Fabrykę Szpagatu i Worków Jutrowych (dziś zakłady “Stradom”). W pobliżu folwarku Zacisze władze carskie postawiły koszary. W tych ostatnich wojsko stacjonowało do lat 90-tych. Obecnie znajduje się Centralna Szkoła Pożarnictwa.

Fabryka wpłynęła na rozbudowę domów mieszkalnych. Charakterystyczne dla dzielnicy stały się małe, jednorodzinne domki z kamienia wapiennego, budowane przez robotników z zakładów włókienniczych. Z upływem lat ta forma budownictwa wyparta została przez nowe domki parterowe.

Uwagę mieszkańców Częstochowy przyciąga świetnie działający ośrodek Salezjański “SOW - a”, będących jednym z ważniejszych punktów lokalnej kultury.

Śródmieście

Centralny fragment obszaru miasta usytuowany wzdłuż osi, jaki tworzy Aleja Najświętszej Maryi Panny. Aleja wytyczona została w 1824 r. wg projektu Jana Bernharda. Połączenie Częstochowy z Częstochówką w 1826 r. sprawiło, że trakt ten stał się główną magistralą miasta. Aleja to Via Sacra – droga prowadząca miliony pielgrzymów na Jasną Górę oraz salon nowoczesnego miasta z ulokowanymi w jej sąsiedztwie najważniejszymi miejskimi instytucjami administracyjnymi, kulturalnymi, handlowymi, usługowymi i finansowymi. Centralnym punktem Śródmieścia jest Plac Biegańskiego. W tym miejscu znajduje się Ratusz (do lat sześćdziesiątych XX wieku siedziba władz miejskich, obecnie – Muzeum). Plac jest miejscem najważniejszych imprez miejskich. Uroczystości patriotyczne ze względu na swoją specyfikę organizowane są także na Placu Pamięci Narodowej oraz przed Grobem Nieznanego Żołnierza w Alei Sienkiewicza.

Trzech Wieszczów

Dzielnica, której kształt nadały lata powojenne. Kilka lat po wojnie między ul. Korczaka, Sobieskiego, Pułaskiego i Słowackiego powstało osiedle domów robotniczych. W latach siedemdziesiątych na miejscu dawnych ogrodów między ul. Słowackiego a torami kolei herbskiej wybudowano następne osiedle bloków mieszkalnych. W przeszłości obszar ten miał charakter podmiejski, pełen był ogrodów i sadów. O przeszłości świadczą nieliczne zachowane budynki, np. willa przy ul. Pułaskiego. Do ciekawszych domów należy także siedziba zakonu Braci Szkolnych przy ul. Pułaskiego. Legendą okryta jest kamienica nazywana Domem Księcia przy ul. Sobieskiego – był to reprezentacyjny budynek przedwojennej Częstochowy z mieszkaniami dla wyższej kadry wojskowej. Tu urodził się twórca słynnej krakowskiej „Piwnicy pod Baranami” Piotr Skrzynecki, tu przez kilka lat mieszkał pułkownik Stanisław Maczek.

Godny uwagi jest także szpital przy ul. Mickiewicza – wybudowany w latach międzywojennych jako siedziba Kasy Chorych. W budynku stacji PKP Stradom zachowującym styl neoklasyczny, mieści się Muzeum Częstochowskiego Kolejnictwa.

 Tysiąclecie

Przed stu laty były to tereny podmiejskie, słynne z gospodarstw ogrodniczych. Potoczna nazwa dzielnicy – Zawady – pochodziła od nazwiska założyciela szkoły ogrodniczej. Karol Zawada stał się także fundatorem budynku koszar wojskowych (dzierżawił swój obiekt wojsku), obecnie gmachu Politechniki Częstochowskiej.

Dzielnica rozbudowana została w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Główna jej arteria – Aleja Armii Krajowej miała z założenia stać się najważniejszą ulicą miasta, na dalszy plan wypierając Aleję Najświętszej Maryi Panny. Tu zbudowano pierwszy w naszym mieście “wysokościowiec”.

Obecny charakter dzielnicy wyznacza obecność wyższych uczelni – Politechniki i WSP. Budynki dydaktyczne i akademiki nadają tej części miasta charakter otwartego campusu.

Wrzosowiak

Pozornie nieciekawa dzielnica bloków w południowej części miasta powstała w latach 80 - tych. Pozorność tego twierdzenia ujawniła praca dzieci, młodzieży i kadry lokalnej szkoły i gimnazjum. Jest to pierwsza dzielnica, która dorobiła się własnej monografii, izby regionalnej i dydaktycznej ścieżki przyrodniczej.

Wysiłek szkoły pokazał, że i historia i współczesna szata przyrodnicza daleka jest od banalności. Przeszłość to osada domów wśród fioletowych wrzosów; domów, gdzie w czasie wojny działała prężna konspiracja antyhitlerowska. Przyroda całe swoje bogactwo ukazuje po przekroczeniu linii kolejowej. Łąki trzęślicowe zawierają tak dużą różnorodność form roślinnych i zwierzęcych, ze postuluje się objąć je ochroną rezerwatową.

Wyczerpy – Aniołów

W 1356 r. król Kazimierz Wielki wydał przywilej lokujący wieś Wyczerpy. Z czasem wyodrębnił się podział na Wyczerpy Górne i Dolne. Zabudowę wyznaczał przebieg szlaku komunikacyjnego prowadzącego z Częstochowy do Warszawy. Dominuje tu niskie budownictwa, z szeregiem zakładów i warsztatów rzemieślniczych. Przez długi czas Wyczerpy słynęły z warsztatów szewskich.

Budowa w końcu XIX w. huty szkła doprowadziła do postania małej osady fabrycznej przy ul. Rząsawskiej. Podobna osada Aniołów wykształciła się sąsiedztwie zakładów chemicznych.

Wyczerpy włączano do Częstochowy stopniowo – w 1952 r. Dolne, w 1977 r. Górne. W 1977 r. włączono także do miasta wieś Rząsawy. Był to dawniej folwark będący w posiadaniu krewnych wielkiego hetmana – Czarnieckich. W latach 80-tych Rząsawy znane były przez stacjonującego tu batalionu ZOMO. Obecnie bardzie znane są dzięki ogródkom działkowym na dawnych polach RSP.

Nowy rozwój Wyczerp rozpoczął się w latach 90-tych. Powstało tu nowe osiedle domów wielorodzinnych – komunalnych i spółdzielczych i kolonia szeregowców. Dobra lokalizacja i uzbrojenie terenów sprawia, że w najbliższym czasie będzie to dynamicznie rozwijające się nowe osiedle mieszkaniowe Częstochowy.

Ciekawostka dzielnicy jest wzgórze Kamień. Tam, gdzie obecnie znajduje się kościół słynący z wielu inicjatyw społecznych, była w XVIII w. kryjówka zbójców napadających na pielgrzymów. Legendy mówią o ukrytych w jaskini pod Kamieniem skarbach.

Zawodzie – Dąbie

Zawodzie było przedmieściem starej Częstochowy, jego zapleczem rolniczo-ogrodniczym. Tędy też wiodła popularna jeszcze przed II wojna światową droga do Olsztyna ( ul. Złotą ).

Rozwój przemysłu nie ominął takze i tej dzielnicy. Na Złotej Górze ekspluatowano kamień wapienny, przetwarzany w wapiennikach “Saturn”. W 1884 r. powstała fabryka chemiczna Juliana Fuchsa.

W 1895 r. Zawodzie włączono do Częstochowy. Nastąpił nowy okres rozwoju związany bezpośrednio z wielka miejska inwestycją wodno - kanalizacyjną realizowaną przez amerykańską firmą ULEM. Przy Srebrnej zbudowano oczyszczalnie ścieków, u podnóża Złotej Góry – betoniarnie. Specyficznym śladem uprzemysłowienia są domy robotnicze - “Motty” w centrum Zawodzia.

Do zmiany dzielnicy przyczyniły się także inne duże inwestycje publiczne. Osuszono tereny nadwarciańskie i w 1913 r. powstał tam nowoczesny szpital Towarzystwa Dobroczynności dla Żydow. W 1926 r. spółka o kapitale belgijskim wybudowała miejską elektrownie. Teren sąsiadujący z szpitalem zagospodarowano w latach 20-tych tworząc park im. Narutowicza. Kolejnym ważnym przedsięwzięciem stała się budowa w latach 30-tych stadionu sportowego przy ul. Olsztyńskiej. W planach przedwojennych urbanistów powstać miał na Zawodziu duży kompleks terenów rekreacyjnych – parków, stadionu, kąpielisk i przystani kajakowej – ciągnący się wzdłuż Warty.

Przedwojenny rodowód ma także targowisko zawodziańskie. Przeniesiono je w to miejsce z placu Daszyńskiego, chcąc ochronić charakter Alei.

Po wojnie w miejsce kompleksu rekreacyjnego powstała przecinająca tradycyjną dzielnicę trasa szybkiego ruchu (DK-1). Ponowne przyspieszenie rozwoju nastąpiło w latach 90-tych. Przebudowa ul. Faradaya i Legionów przyczynia się do wzrostu budownictwa oraz rozwoju handlu i usług. Znaczenie dla całego miasta ma zawodziański campus oświatowy – zespół dawnych koszar przekształcony w siedzibę kilku placówek oświatowych.

Na zagospodarowanie czeka Złota Góra. Urokliwy kamieniołom, wzgórze z piękną panoramą na Częstochowę, pozostałości pieców wapienniczych – stanowi to potencjalną atrakcję turystyczną.

Należące do Zawodzia Dąbie jest małą, odrębną jednostką rozwijającą się w otoczeniu Huty Częstochowa i Zakładów Materiałów Ogniotrwałych. Znane jest z bazy firmy oczyszczania miasta i z ważnego dla wszystkich mieszkańców obiektu – schroniska dla bezdomnych zwierząt.